Toen me door Inge de vraag werd gesteld of ik de illustraties wou maken voor het boek dat ze schreef gingen wel heel wat gedachten door het hoofd. Ik voelde me vereerd. Heel zeker. Maar zou ik aan haar verwachtingen kunnen tegemoet komen? Tikkeltje onzeker, maar toch… van meetaf werd ik gegrepen door dit bijzonder project. Dit was ongetwijfeld de meest emotionele, maar ook mooiste opdracht die ik mocht uitvoeren. En ik ben blij dat ik ‘ja’ heb gezegd. Ik kende Inge voordien niet. Ze was de kleuterjuf van mijn kleinzoontje Juul, maar daar bleef het bij. Alsof het in de sterren stond geschreven, hadden we mekaar in het najaar ontmoet. In haar klasje. Inge had me gevraagd of ik het door mij geschreven en getekende prentenboek ‘de duivel van Mekkelenburg’ wou komen voorlezen. Wat ik graag deed overigens. Zo heb ik haar voor de eerste keer ontmoet. En ook Eva Hadermann die het intens mooie boek ‘moemoe op de maan’ even voordien had uitgebracht. Ook zij las haar boek voor. We geraakten aan de praat. Het ging over afscheid nemen. Net voordien was mijn moeder overleden na een zwaar dementieproces, en ik verteld hoe we ook de achterkleinkinderen – allemaal kleuters – hierin betrokken hadden. Er zaten best wat parallellen in onze belevenissen over het sterven van een moemoe, een oma…
Juf Inge maakte in haar klas bespreekbaar wat in feite onbespreekbaar lijkt. Er werd een zorgpop geknutseld waar haar kleuters hun verdrietjes of wensjes konden aan toevertrouwen. Mijn vrouw, Annemie, hielp hier nog aan mee, net zoals enkele andere (groot)moeders. Met de naaimachine.
Hoe hadden we kunnen vermoeden dat het lot ons amper enkele maanden weer zou samenbrengen: Inge, Eva en ik… Toeval bestaat niet.
Ondanks de hardheid van het gegeven, was het een intens warme samenwerking. Ik zou het voor geen geld van de wereld gemist willen hebben. Openlijk werd en wordt gepraat over ziekte, afscheid en dood. Eerlijk. Spontaan. Niet omfloerst. En dat werkt bevrijdend. Sterven hoort bij het leven. Afscheid nemen moeten we ooit allemaal. Waarom blijft het dan toch zo’n taboe?
We hebben ernstig gepraat, maar ook veel gelachen. Op korte tijd voelden we ons zo sterk met mekaar verbonden alsof we mekaar al eeuwenlang kenden.
Er is veel schoonheid in wat in feite niet schoon is… Zo voelde ik het aan.
Het verhaal van juf Inge was en is nooit ver weg. Het werkt reflecterend, troostend… Het zette mezelf aan het denken. Hoe ga ik als ‘jonge’ zestiger om met ouder worden, met het feit dat beperkingen zullen volgen… Hoe denk ik over dood-gaan? Hoe wil ik leven? Plannen we soms niet té veel? Moeten we niet eerder de dag plukken?
Twee jaar geleden werden we zélf geconfronteerd met een zware diagnose: borstkanker van Annemie. Het zetten ook onze wereld op zijn kop. We zijn dankbaar dat alles goed evolueert. Maar hoe zouden wij er mee omgaan als het lot ons minder goed gezind zou zijn geweest?
Wat ben ik blij dat ik op de vraag van Inge positief heb geantwoord. Het heeft ook mijn leven verrijkt. Het tekenwerk was tof om doen, maar het was méér dan dat.
We weten niet hoeveel tijd er nog rest… We weten niet hoe alles verder zal verlopen, en nog minder welke impact het op ons allemaal nog zal hebben. Maar we hopen dat dit boekje een steen zal weten te verleggen. We hopen en geloven dat het zal helpen om bespreekbaar te maken wat moeilijk is. Kinderen die leren praten over thema’s als dit zullen dit later misschien met minder schroom en angst doen.
Als dit boekje hiertoe een aanzet kan zijn is het opzet geslaagd en zullen moemoe en juf al koffie-drinkend op de maan tevreden kunnen glimlachen.