In een bijzonder hartverwarmend en ontroerend gebaar heeft Jan, een dierbare vriend van juf Inge en mede-beheerder van het waardevolle project rond het boek ‘Juf, waar ben je?’, het voorrecht gehad haar verhaal en lessen te delen met de jonge geesten van basisschool Ursulinen in Mechelen. Jan’s bezoek aan de school was niet zomaar een voorleessessie; het was een zorgvuldig gekoesterd moment waarin hij met kinderen van verschillende leeftijden de diepe, soms moeilijke thema’s van ziekte, verlies, en de waarde van herinneringen verkende. Door gebruik te maken van Inge’s inspirerende werken, waaronder ‘Mijn troostpop’ en ‘Juf, waar ben je?’, creëerde Jan een veilige ruimte voor emoties, vragen, en het delen van persoonlijke ervaringen, wat bewijst dat de kracht van open gesprekken onmiskenbaar is. Wat volgt is Jan’s persoonlijke reflectie op deze ervaring, een getuigenis van de impact die het delen van verhalen kan hebben op jong en oud, en een eerbetoon aan de nalatenschap van juf Inge, wiens geest en hart blijven voortleven in de levens die ze heeft aangeraakt.
Jan’s relaas
Wat een hartverwarmende ervaring was dit… Ik kreeg deze dagen de kans om de boeken van juf Inge voor te stellen in de basisschool Ursulinen Mechelen. En dat mocht ik doen in de kleuterklassen en de eerste graad. Natuurlijk was het telkens wat aanpassen aan klas en leeftijd. Waar ik bij de jongste kleuters voornamelijk las uit het boek ‘Mijn troostpop’ en met hen een leuke babbel had over allerhande emoties, heb ik in derde kleuterklas, het eerste en tweede leerjaar, ook ‘Juf, waar ben je?’ voorgesteld. En dan moet je de juiste toon proberen te vinden. Praten over ernstig ziek worden, afscheid en sterven, is niet evident. We worstelen daar allemaal mee. Niet? Kan ook moeilijk anders. En toch is het zo belangrijk om dit alles uit de taboesfeer te halen. Is dat niet net de bedoeling geweest die Inge had bij het maken van dit boek? Als je als kind de kans krijgt om hierover te praten en je gevoelens te uiten, is dit hopelijk later een hulp om minder krampachtig met dit alles om te gaan. We zaten gezellig in een kring en ik verbaasde me over de aandacht van die kinderen, die flink participeerden. Vele van hen hadden ook al zo’n afscheid meegemaakt: een opa, overgrootouder, een huisdier…jawel… Allemaal vormen van verdriet. En verdriet hebben mag! Tranen mogen vloeien. Natuurlijk. Sommigen vertelden van een kindje-dat-doodging-in-de buik-van-de-mama, of van een kindje dat stierf omdat er iets in haar hoofdje zat dat haar ziek maakte… Als ik vroeg hoe ze terugdachten aan die overleden grootouders, vertelden ze over leuke dingen die ze met hen meemaakten…: een uitstapje met oma, een voorlezende opa… Door herinneringen op te halen leven ze op een andere manier tussen ons. En dat geeft een warm gevoel … Dat begrepen ze. Wat zouden ze stoppen in het lege zakje van de troostpop? Een briefje, een foto van mama of papa, een chocolaatje of een centje (ja hoor…), een tekening, een geheimpje…. En er was een meisje dat een kettingetje dat ze kreeg van de gestorven oma in haar troostpop zou steken…
We hebben gepraat over ‘kanker’. Vroeger (en nu ook nog vaak) was dit een woord dat angstig en fluisterend werd uitgesproken (of niet). Ja, dit is een zware ziekte. Maar benoem het. Ik vertelde ook dat niet elke kanker leidt tot de dood. Je hoeft geen angst aan te praten. Vele zieken genezen. Anderen jammer genoeg niet….
Ze reageerden ook allemaal net wat anders op het verhaal van juf Inge die ziek werd en stierf…. Sommigen zag ik stil worden, anderen stelden vragen over waar ze nu was… En dan moet je niet liegen of fantaseren. Ik weet het ook niet. Sommige mensen geloven in een hemel en anderen niet. Sommigen zeggen dat gestorven mensen voortleven in herinneringen… Het komt eropaan om eerlijk te blijven. Kinderen hebben je snel door…
Je moet natuurlijk leren praten over ziekte, verlies en rouwen. Ik heb het geprobeerd. En ik voelde dat het me lukte als ik de eerste schroom had overwonnen en hoe ik zag hoe kinderen mee waren met het ‘verhaal’.
Ik vertelde over Inge en haar klasje en hoe ze samen een troostpop hadden geknutseld en hoe juf Inge na haar diagnose regelmatig langsliep in ‘haar’ klasje.
Wat een verrijkende ervaring dat ik dit mocht meemaken. Ik hoop dat de kinderen er wat aan hadden en dat dit een aanzet zou kunnen betekenen om er later te kunnen op verder borduren als dit thema nog eens aan de orde komt… Ikzelf heb er héél zeker wat aan gehad.
De droom en wens van juf Inge heb ik op deze manier proberen te concretiseren. Omdat ik er in geloof.
Na de eerste dag van deze vierdaagse in deze Mechelse school, stuurde ik Inge nog wat foto’s door en vertelde over mijn ervaring. Ze reageerde kort maar blij. Niet veel uren later overleed Inge…
Met nog meer overtuiging ben ik de andere dagen weer naar de school gestapt. Telkens was het anders, maar telkens ook zo deugddoend. Nee, afscheid nemen en doodgaan is geen fijne ervaring. Maar wat is het belangrijk om er te kunnen over praten, verdriet te delen, herinneringen op te halen… Samen snotteren en lachen om wat mooi was. Emoties tonen…
In al deze klasjes voelde ik dat Inge over mijn schouder meekeek. Je kan dit vals sentiment betitelen. Zo voel ik het niet aan. Sinds we samen – een jaar lang – op stap gingen en ik mocht meehelpen om deze boeken te realiseren, ben ik nog meer overtuigd dat dit de juiste weg is. Het was een moeilijk en onzeker jaar. Natuurlijk in de eerste plaats voor Inge en haar omgeving. Maar het was ook een erg zinvol en in zekere zin ook ‘mooi’ jaar. Boekvoorstellingen, een succesvolle en deugddoende veiling, het signeren in boekhandels, het boek vormgeven terwijl we koffie dronken en ‘éclairekes’ snoepten, de Sett-beurs, praten over leven en dood…. Verbondenheid voelen.
Inge verlegde een steen. Ze heeft zin gegeven aan wat in feite zinloos lijkt. Het is nu aan ons om hiermee verder te gaan.
En mochten er nog zulke kansen volgen om in klasjes over dit alles te vertellen, wil ik er graag op ingaan. Meer dan ooit voel ik dat er veel schoonheid is in wat niet mooi is.
